تعیین فون و نوسانات جمعیت پشه خاکی ها در استان خراسان جنوبی

سابقه و هدف: در ایران بیماری های مهم لیشمانیوز جلدی و تب پاپاتاسی توسط پشه خاکی ها انتقال می یابند. شناسایی گونه های مختلف پشه خاکی ها و نوسانات فصلی آن ها در استان خراسان جنوبی از ضروریات برنامه های مبارزه با ناقلین در این استان می باشد. لذا این مطالعه به منظور تعیین فون پشه خاکی های استان خراسان جنوبی انجام گردید. مواد و روش ها: در این پژوهش هفت شهرستان استان خراسان جنوبی در ماه های اردیبهشت، خرداد، تیر و مرداد سال 1391 مورد نمونه برداری قرار گرفتند. جمع آوری پشه خاکی ها به روش تله گذاری (تله چسبان) انجام گرفت و پس از شناسایی گونه ها، فعالیت ماهیانه و فرکانس حضور گونه ها در سطح استان بررسی شد. یافته ها: در این مطالعه از مجموع 1294 نمونه جمع آوری شده از شهرستان های استان خراسان جنوبی، 171 عدد پشه خاکی شناسایی شدند. گونه های شناسایی شده به دو جنس sergentomyia و phlebotomu تعلق داشتند که شامل phlebotomus sergenti s.l.، ph. papatasi، sergentomyia sintoni و s. dentate بودند. گونه فلبوتوموس سرژنتی که ناقل اصلی لیشمانیوز جلدی شهری در ایران است، به عنوان گونه غالب در این استان شناسایی شد. بیش ترین فراوانی فلبوتوموس سرژنتی در شهرستان درمیان با 2/29 درصد و کمترین فراوانی آن در شهرستان بشرویه با 1 درصد بود. استنتاج: براساس نتایج به دست آمده گونه های شناسایی شده در این مطالعه جزو ناقلین بیماری لیشمانیوز جلدی می باشند. هم چنین با توجه به غالب بودن گونه ناقل فلبوتوموس سرژنتی و حضور این گونه در تمام مناطق مورد مطالعه خصوصاً در تیرماه، سیستم بهداشتی استان باید مراقبت های لازم در مورد لیشمانیوز جلدی شهری را انجام دهد.